Human sa taas nga pag-antos sa krisis sa bugas og gasolina hinungdan sa pagsaka sa presyo mniini sulod sa taas nga panahon ning milabay’ng tuig, laing krisis na usab ang gikabalak-ang masinatian sa nasud karong tuiga. Kini human gikumpirma sa International Rice Research Institute (IRRI) ang gikatakdang pagsaka na usab sa presyo sa bugas gumikan sa kakulang sa supply niini sa merkado.
Subay niini daghang mga magbabalaud ang dismayado sama kang Senador Mar Roxas nga misaka ang kilay sa gihimong pasidaan sa IRRI . Matud pa sa senador wala matud pa nagkulang ang gobyerno sa paghan-ay og mga programa aron masegurong dunay igong supply sa bugas ang nasud. Gani kamatuoran niini P43.7- billion ang gigahin sa administrasyopng Arroyo aron pondohan ang mga programang mopalambo sa prodoksyon sa bugas aron dili na ta magsalig pa aa silingang mga nasud aron makakuha ta og supply sa bugas pinaagi sa importasyon.
Tinuod nga matag tuig dunay gigahin ang gobyerno nga pondo alang sa Agrikultura og partikular nga gihatagan og prayuridad sa maong pondo ang food security program nagtumong pagseguro kuno sa supply sa bugas sa nasud. Pero unsa naman ang nahitabo sa mga programang gipasiatab sa gobyerno nga gipondohan pa og binilyon ka pesos nga mao man lang diay gihapon - makasinati ta og krisis sa bugas? Dili tiaw ang pasidaan sa krisis sa supply sa bugas ilabina karon nga bag-ohay lang ta naka-ginhawa gamay gikan sa oil crisis unya gikabalak-an pa ang kahapdos sa epekto sa global financial turmoil nga gisugdan sa problemadong housing loans sa US nga gika-bangkarote sa inilang mga bangko sa maong nasud og tibook kalibutan.
Murag dili man gyud ta mahutdan og problema ani! kanunay nalang ba gyud ning ingon ani? angayan natong pangutan-on ang atong gobyerno kalabot sa halos walay katapusang problema sa halos tanang aspeto gawas pa sa nigamot na nga korapsyon diha sa panggamhanan. Angayan na gyud nga maghiusa ang tanang sektor sa katilingban aron magtinabangay sa pagtul-id ning hiwi kaayo nga sestema sa atong katilingban. Angayang imbestigahan og angayang manubag ang mga hingtungdang ahensya kung asa nipaingon ang binilyon ka pesos nga pondo alang sa pagpalambo sa prodoksyon sa bugas.Dili ta gustong maghuna-huna nga lain na usab nga anomaliya ang nagpaluyo sa nahisgutang isyu, hinungdan nga napalpak og walay nahitabo sa gipanghambog nga programa sa rice production.
Pero bisan og maglikay ta paghuna-hua nga nagpadayon ang mga anomaliya sa Agriculture Department og NFA, dili kalikayan nga maka-hatag ta og konklusyon nga gitukob sa gihapon ang binilyon nga pondo. Nganong makaingon man ta ani? atong hagiton ang mga taga-gobyerno pag-adto kuno sa mga barangay ilabina sa mga rice producing regions sa nasud bisan dinhi lang sa Cotabato area nga maoy giilang rice granary sa nasud kuno. Bisan kamo diha, pangutan-a kuno nang mga nagbasak kung unsay ilang nadawat nga ayuda sa gobyerno, tingala man ta og naa! Wala gyud intawon nakaabot ang gipasiatab nga programa sa gobyerno ngadto kanila. Wala may kausaban ang sestima, giutang lang gihapon sa mga farmers ang mahal kaayong mga binhi, abuno, pestisidyo og uban pang gikinahanglan gikan sa mga mapahimuslanon usab nga mga negosyante. Naa poy NFA mamalit sa prodokto sa mga magh-uuma barat kaayo halos pangayuon nalang sad.
Gawas niini walay igong mga post harvest facilities nga gi-provide ang kagamhanan ngadto sa mga farmers . Tungod niini mapugos ang kadaghanang mga mag-uuma pagbulad sa ilang mga aning humay sa kadalanan nga dili kalikayang maligsan sa mga sakyanan resulta sa pagkunhod sa kalidad sa ilang prodokto gumikan kay madugmok naman, so pag-abot ngadto sa mga mamalitay, wala na barato na kaayo ang ilang kuha. ang mga mag-uuma igo rang makapalit og pipila ka kilong bugas nga commercial kay kung wala gipalit og barato ang ilang abot, tua gibira na sa mga kapitalista nga ilang nautangan og abuno og uban pang panginahanglan.
Hangtud walay kabag-ohan lagi diha s byurokrasya, mao ra gyud gihapon ni matag tuig ang atong problema magbalik-balik ra. Mobida dayon ang mga pulitiko aron murag hero ilabina karon kay 16 ka bulan nalang eleksyon napud. Gamiton na usab ning maong isyu alng sa kaugalingon nilang mga interest.
